In ons roedeltje is al een hele poos een vredige vete aan de gang. Vredig omdat er geen gewonden vallen, maar vete omdat twee leden van de roedel er nog niet uit zijn wie er de baas mag spelen. Het gaat om Bella en Blitzz, de twee teven in ons roedeltje. De baas spelen is overigens een twijfelachtige term, zoals zal blijken.
Bitch
Regelmatig zitten ze elkaar – letterlijk – in de haren. Het begint altijd met spel maar al naar gelang het langer duurt verandert het in spel-met-serieuze-ondertoon. Ik vind het woord ‘bitch’ geen leuk woord maar ik weet nu wel waar de scheld-connotatie vandaan komt. Want tjonge wat trekken de dames van leer. Het blijft allemaal netjes binnen de regels van het stoeivechten, maar het gaat soms stevig tekeer tussen die twee.
Ingeburgerd
Bella is de nieuwkomer dus die heeft even een periode van gewenning nodig gehad. Nu is ze helemaal ingeburgerd en ze begint zich dus te laten gelden. Blitzz was tot nu toe de ongekroonde, maar ook de onbetwiste koningin van de roedel. Nu Bella meer zelfvertrouwen krijgt en voelt dat dit haar definitieve roedel is, begint de kroon van Blitzz steeds meer te wankelen. Een staatsgreep is op handen.
Spierkracht
Maar zoals zo vaak met staatsgrepen, de uitkomst is alles behalve zeker. Fysiek heeft Bella de beste kaarten in haar pootjes. De hondenwereld, net als de wolvenwereld, is echter niet gebouwd op spierkracht alleen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit observaties van zwervende hondenroedels in Moskou. Daar viel het wetenschappers op dat deze roedels vaak niet werden aangevoerd door de sterkste honden, maar door de kleine slimmeriken.
Familie
Als je daar even over nadenkt is dat ook niet zo vreemd. Een roedel heeft maar één functie: de overlevingskans vergroten. Hier gaat de vergelijking met wolvenroedels ook mank want daar zijn de leiders van de clan meestal de ouders van de andere wolven. De familieband is meer bepalend dan de kwaliteiten van de individuen, hoewel ook daar weer uitzonderingen op zijn. Dat is weer anders in wolvenroedels die zijn samengesteld door de mens, bijvoorbeeld in wolvenopvangcentra. Daar is geen sprake van een familieband, dus dan gaan de kwaliteiten van de wolf meespelen. En zo is dat dus ook bij groepen zwerfhonden: de kwaliteit die de grootste kans op overleven geeft bepaald wie het voor het zeggen heeft. Op straat in Moskou heb je niet zoveel aan kracht en snelheid maar veel meer aan het kunnen inschatten van menselijk medeleven. Hoe zielig kun je kijken en hoe groot is de kans dat iemand je iets te eten geeft? Bij welk restaurant is het veilig om de vuilnisbak bij de achterdeur te plunderen?
Groepsdynamiek
Overigens moet ik daarbij zeggen dat onze inzichten in de groepsdynamiek binnen sociale diersoorten (waaronder wolven en honden), erg is veranderd in de loop der jaren. Vroeger hadden we het over een alpha, de baas, de onbetwiste leider (m/v). Tegenwoordig weten we dat de situatie waarin een groep zich bevindt vaak bepaalt wie op dat moment de leider is. Het leiderschap is een vloeibare positie die verandert als de situatie dat verlangt. De groepsdynamiek blijkt een stuk ingewikkelder en geavanceerder dan wij mensen lange tijd dachten.
Kibbelen
Terug naar onze twee teven. Ze kibbelen wat af. En soms gaat het er stevig aan toe. Het is dan extra mooi om te zien dat ze met hetzelfde gemak heerlijk samen liggen te snurken. Onlangs lag Bella met haar pootje over Blitzz heen, samen in diepe slaap, totaal vertrouwd met elkaar. Daar kan ik enorm warm van worden. En ook wel een beetje jaloers op worden. Honden hebben het vermogen om elkaar heftig in de haren te vliegen om vervolgens als beste maatjes samen in slaap te vallen. Daar kunnen wij mensen wat van leren.
Historisch besef
Wat de vete tussen Bella en Blitzz betreft kunnen we twee derde van Julius Caesar zijn beroemde uitspraak inmiddels afvinken: Bella kwam en zag. Maar of dat laatste stukje, de overwinning, al geldt? Ik denk dat ze daar nog even aan moet werken. Want ook binnen onze roedel is fysieke kracht niet per definitie de manier om de leiding over de groep te krijgen. Het zal nog even duren voordat dit tot haar doordringt, want op Bella’s gekozen pad van krachtdadig optreden is nog een andere uitspraak van de beroemde Romeinse veldheer van toepassing: alea iacta est. Toen Caesar die uitspraak optekende stond hij aan het begin van een lange burgeroorlog waarvan de uitkomst geenszins zeker was. Of Bella dat historisch besef heeft durf ik te betwijfelen.
– Henk
Meer lezen?
https://io9.gizmodo.com/why-everything-you-know-about-wolf-packs-is-wrong-502754629
https://www.popsci.com/science/article/2010-01/moscows-stray-dogs-evolving-greater-intelligence-wolf-characteristics-and-mastery-subway/
https://en.wikipedia.org/wiki/Crossing_the_Rubicon
https://www.elephantvoices.org/elephant-sense-a-sociality-4/elephants-are-socially-complex.html
https://wolfhaven.org/conservation/wolves/pack-structure/
Dat wordt dus nog even spannend! Ik ben benieuwd.