Hondentraining, een term die ik nog vaak hoor. Ik ben niet zo gelukkig met dat woord. Zeker niet in verband met het opvoeden van een hond. Het impliceert voor mij dat de alwetende baas de hond gaat vertellen hoe het moet. Door eindeloos herhalen en streng op fouten wijzen gaat de hond dan leren hoe het hoort. En dit klopt voor mij voor geen meter met hoe het werkelijk werkt. Mijn lichte afkeer voor de term training kan ermee te maken hebben dat ik iets teveel eigenwijze honden heb gehad. In mijn ervaring met het opvoeden van honden heeft het veel meer met samen leren en elkaar leren kennen te maken dan met trainen. Met andere woorden: de hond heeft ook wat te zeggen.
Reprimande
Oefenen, dat zeker. Soms even de baas spelen en geen tegensputteren tolereren, het komt voor. Bij tijd en wijle een strenge toon of zelfs even een stevige reprimande, wil wel eens gebeuren. Ten slotte snappen wij als mens net iets beter wat een drukke, onoverzichtelijke samenleving wij hebben gecreëerd. Dus je hond zijn gang laten gaan op een drukke doorgaande weg is gewoon niet zo’n goed idee. En dan moet je in het groter belang van overleven wel eens even ingrijpen.
Machine
Maar het eenrichtingsverkeer dat in het woord trainen schuilt, kaatst mij tegen de borst. Ik heb 15 jaar met een Jack Russell terriër samengeleefd. Toen die als pup in mijn leven kwam was ik nog van de oude stempel. De boekjes die ik toen kende over het opvoeden van honden waren nog uit de jaren 60. In die boekjes ging men nog uit van instinct, het feit dat honden niet zelfstandig konden denken en dat een hond een soort programmeerbare machine was die je door afstraffen van verkeerd gedrag goed gedrag kon aanleren.
Voor geen meter
Ik leerde al snel dat de Jack Russell die boekjes ook had gelezen en op de wereld was gezet om mij op andere gedachten te brengen. En dat lukte. In den beginne stak ik van wal met de traditionele training. Maar dat werkte voor geen meter. Sterker nog, de terriër lachtte me recht in mijn gezicht uit. Dus ik moest uit zelfbehoud een andere boeg vinden. En die vond ik. Mijn weg naar een beter inzicht in de werking van het hondenbrein was begonnen. En ik leer nog iedere dag.
Voorbeeld
Als ‘eigenaar’ van de hond traint de hond jou minstens zoveel als jij de hond traint. Er is dus eerder sprake van elkaar leren kennen en samenwerking dan van training. Wat volgt is een recent voorbeeld hiervan uit onze huidige roedel.
Als we gewandeld hebben en de tuigjes zijn weer af, staat Blitzz steevast met twee pootjes op de leuning van de bank te wachten. Haar staartje kwispelt verwachtingsvol en ze heeft een vrolijke maar ook serieuze blik in haar ogen. Er is werk aan de winkel.
Schaamrood
Ik doe mijn jas uit en zet mijn pet af en loop de kamer in waar Blitzz als hierboven beschreven klaarstaat. Als ze ziet dat ik mijn jas uit heb gedaan en geen pet meer op heb, verandert haar hele houding in de verwezenlijking van teleurstelling. Ik zie dit en het schaamrood stijgt mij naar de kaken. Hoe kon ik zo dom zijn. Blitzz heeft een taak en zoals al eerder beschreven, Blitzz neemt haar taken serieus.
Triomfantelijk
Ik loop de gang weer in en trek mijn jas aan. De pet zetelt in een mum van tijd weer stevig op mijn hoofd en zo ga ik de kamer weer in. Blitzz lijkt goedkeurend te knikken. Zo klopt het weer. Ik buig mijn hoofd licht en zij neemt mij mijn pet af, loopt een rondje triomfantelijk over de bank en biedt mij de pet weer netjes aan. Dan strek ik mijn rechterarm uit en ze trekt aan de mouw zodat ik mijn arm kan bevrijden uit de jas. Hetzelfde doet zij met de linkermouw. De jas is uit en nu klopt het protocol weer. Met een vergenoegde zucht krult Blitzz zich op en alles is weer zoals het hoort.
Resultaat
Het punt is: wij hebben Blitzz nooit geleerd om de pet af te doen of de jas uit te trekken. We hebben haar nooit geleerd om de voerbakken te verzamelen. We hebben haar niet getraind om de sloffen op te halen. Dat heeft ze allemaal zelf bedacht en ze heeft ons laten zien dat ze dat kan. Wij hebben daar op ingespeeld. Kortom, samenwerking. Als er al sprake is van training dan is het dat Blitzz ons heeft getraind. Ik ben immers degene die met het schaamrood op de kaken omdraait en mijn jas weer aan gaat doen. Haar reprimande, de teleurgestelde blik, heeft resultaat.
Plezier
Hebben we hiermee een verwende hond gemaakt die de scepter zwaait hier in huis? Helemaal niet. Blitzz is een super makkelijk hondje. Ze doet niets liever dan helpen, vrede stichten, en allerlei taken uitvoeren. Een levendig, vrolijk en waardevol lid van de roedel. Dus dat idee van je moet als baasje altijd de baas zijn is onzin in mijn ogen. Samenwerken, je honden leren kennen en je honden de kans geven jou te leren kennen en zich te ontplooien, daar gaat het om. Het heeft mij jaren gekost dat te leren en ik leer nog steeds. Maar de resultaten van die leergang zijn mooi en waardevol. Het geeft de relatie met je hond(en) een heleboel meer diepgang en vooral ook: je hebt samen veel meer plezier!
Dat is heel mooi. Kinderen opvoeden gaat net zo. Zorgen dat ze luisteren als impulsief handelen gevaarlijk is, maar verder ????Dit was mooi om te lezen. Een levend wezen de ruimte geven om zichzelf te zijn. Binnen bepaalde grenzen.
Ja, ruimte geven wordt vaak verward met geen grenzen stellen. Maar dat hoeft niet. Je kunt best vrijheid geven en tegelijkertijd ook grenzen stellen. Kwestie van balans.
Toen ik las dat je moeite hebt met het woord “training” dacht ik “mmm, wat vind ik er eigenlijk van?”
Mijn man en ik zijn gastgezin voor Hulphond Nederland, wij socialiseren een pup vanaf dat zij (wij hebben de voorkeur voor teefjes), 7,5/8 weken oud is. En ja, wij hebben individuele trainingen en collectieve trainingen. Tijdens deze trainingen gaat alles op basis van gelijkwaardigheid en samenwerking. Eén van de eerste dingen wij leerden: “Kijk naar je hond, wat vertelt ze je?”
Wanneer ik de hondjes commando’s aanleer (ja, ze leren commando’s, dit is een “kapstok” voor straks in de opleiding), noem ik dit “oefeningetjes”. Onze pupjes zitten zo vol werklust en nieuwsgierigheid dat ze vooraan staan als je dit woord noemt. Bij het woord “training” denk ik nooit aan “de baas willen zijn”. Dit kan ook niet, want dan ben je geen team. Ik denk dat ik een training niet anders zie dan bijvoorbeeld een voetbaltraining: Samen met plezier naar een doel werken. En als het even niet lukt? Geen probleem, dan doen we gewoon een stapje terug, onze pupjes vertellen ons heel goed wat ze op een bepaald moment wel of niet aankunnen.
Leuk blog. Het geeft stof tot nadenken. 😉
Dag Sabrina,
Dank je wel voor je reactie.
Het heeft ongetwijfeld te maken met de connotatie die het woord ‘training’ heeft voor een ieder en dat is heel persoonlijk. Ik associeer het teveel met de boekjes van vroeger. Maar ik wil het woord training zeker niet afkeuren voor anderen. Zoals jij het beschrijft heeft het een hele andere betekenis: samenwerken, elkaar leren kennen, en grenzen aangeven maar ook ruimte geven een individu te worden. Dat is ook het leuke van taal en daar met elkaar over praten. Vaak zeg je het anders maar bedoel je allebei hetzelfde. Fijn dat je de blog leuk vond!