Hondenleven: Telkens weer verwonderd

Ik observeer en analyseer graag. In algemene zin. Ik kijk graag om me heen en probeer dat wat ik zie te doorgronden. Hoe werkt iets? Wat is het systeem dat erachter zit? Ik doe dat niet bewust, het zit gewoon in me en het gaat automatisch. Ik vind het een fijne eigenschap. Een prettige bijkomstigheid is bijvoorbeeld dat ik het zelden saai vind om ergens te moeten wachten. De wachtkamer bij de tandarts, een busstations in de stad, een rij bij een kassa. Het zijn allemaal plekken waar ik kan observeren en analyseren. Waarom reageert die persoon zo? Waarom is de indeling van de ruimte op deze manier gedaan? Wat is de gedachte achter die boodschap op dat scherm? Het aantal vragen dat ik mezelf kan stellen als ik wacht is bijna oneindig.

Oorlog

Dat observeren en analyseren komt ook goed van pas bij ons roedeltje. Onze honden zijn een bij elkaar geraapt zooitje. Ze komen uit verschillende landen, hebben elk een andere voorgeschiedenis, en ze verkeren elk in een andere levensfase. Op papier zou het elke dag oorlog moeten zijn in huize ‘Hondencadeautjes’. Maar dat is niet zo. Er zijn heus weleens schermutselingen. Hier en daar een grensconflict. Maar over het algemeen kunnen onze vier honden het heel goed met elkaar vinden. Dat blijft me verbazen en ik kijk graag hoe dat allemaal werkt in die groep. Natuurlijk lezen jullie dat regelmatig in deze columns.

Begrijpen

Dat observeren en analyseren brengt me steeds een stapje verder in het begrijpen van de groepsdynamiek en ook in de psyche van elk individu. Helemaal doorgronden zal ik het echter nooit. Daarvoor ontbreekt bij mij de theoretische kennis maar ik denk ook dat ik niet alles wil weten. Ik geloof niet in mystiek en bovennatuurlijke krachten. Maar dat wil niet zeggen dat ik denk dat ons brein alles (al) kan verklaren. Ik denk dat alles onderhavig is aan natuurlijke wetten, maar er zijn dingen tussen hemel en aarde die we nog niet kunnen verklaren omdat we nog niet alle natuurlijke wetten kennen. Er zijn grenzen aan onze kennis en wetenschap. Die grenzen verleggen we steeds weer en dat is prachtig en soms beangstigend.

Vliegen

We hoeven niet eens zo heel ver terug te gaan in de geschiedenis om te zien dat de mens de grenzen van kennis en wetenschap heeft verlegd. In de 19de eeuw werden er pittige discussies gevoerd of het mogelijk was dat er ooit een vervoermiddel, zwaarder dan lucht zal zijn dat bestuurbaar kan vliegen én mensen kan vervoeren. Die discussies werden door beide kampen onderbouwd met wetenschappelijke argumenten. De uitkomst was geenszins zeker. Nu, een paar honderd jaar later vliegen we routinematig honderden mensen tegelijk naar de andere kant van de wereld.

Ik denk

Ik ben geen wetenschapper dus mijn observaties en conclusies zijn intrinsiek voorafgegaan door de woorden ‘Ik denk dat’. Ik kan het observeren en analyseren niet laten. Dat wil niet zeggen dat mijn conclusies kloppen. Ik volg de regels van het empirisch onderzoek maar losjes, het is maar een hobby tenslotte. Toch denk ik dat ik door de honden te observeren veel leer. Niet alleen over honden maar ook over mensen, want oh wat willen we niet op dieren lijken maar wat lijken we toch op ze. Ik durf zelfs een stap verder te gaan. Ik ben er van overtuigd dat we gewoon dieren zijn. De wetenschap dreigt mij daarin steeds meer gelijk te geven.

Verwondering

Het feit dat we als mens (nog) niet alles kunnen verklaren zou een frustratie kunnen zijn. Maar tegelijk kan het ook positief zijn. Als ik het op mezelf betrek: ik ben regelmatig verwonderd over de dingen die zich in ons roedeltje afspelen. En die verwondering vind ik fijn. Stel dat ik alles wist en me nooit meer ergens over zou kunnen verbazen? Dat zou ik heel triest vinden. Gelukkig gebeurt dat niet, daar ben ik van overtuigd. De groepsdynamiek wordt bepaald door veranderingen en de enige constante in dit geval is de verandering. Een groep dieren (en dus ook mensen)  blijft nooit hetzelfde. Er zijn veel parameters die veranderen: leeftijd van de individuen, het aantal individuen, fitheid van de individuen, de leefomgeving, de seizoenen, het voedsel, het weer, en ga zo maar door. Elk van die parameters heeft invloed op hoe de groep met elkaar omgaat. En elk van die parameters kan op elk moment veranderen.

Hobby

Daarom blijf ik lekker observeren en analyseren, wetende dat het een niet-eindige hobby is. En ik blijf me vooral verbazen over wat ik soms zie. Want die verbazing is de trigger om dieper te graven. Op zoek te gaan naar een oorzaak. Te zoeken naar het waarom. Want dat woordje ‘waarom’ is de drijfveer die elke vooruitgang drijft. Zo zijn verwondering en vooruitgang onlosmakelijk verbonden. Denk ik.