Er zijn heel veel landen waar het leven een stuk zwaarder is dan in Nederland. Je hoeft alleen maar de nieuwsberichten te lezen om te beseffen dat we in dit kleine polderlandje van geluk kunnen spreken. Dat geschreven hebbende, ook hier kan de overheid je soms het bloed onder de nagels vandaan halen. Dat merk je vooral als je eigen ondernemingen hebt. De laatste jaren stapelen de regels en regeltjes die de uitzonderingen op de regels regelen zich op. Je eigen onderneming begint hoe langer hoe meer op een staatsbedrijf te lijken. Als je zoals wij meer dan één kleine onderneming hebt is het helemaal feest.
Eisenpakket
Ik ben een deel van eergisteren en gisteren vrijwel de hele dag bezig geweest met het uitpluizen van een eisenpakket waar de onderneming van Erna sinds kort aan moet voldoen. Erna zelf is daar ook meerdere dagen mee bezig geweest. Samen komen we er uiteindelijk uit, maar de regels, eisen en wetjes hebben veel haakjes en oogjes die je over het hoofd ziet. De grote haken en ogen zijn doorgaans makkelijk. Maar de kleintjes, daar moet je op letten!
Kwaliteit
Natuurlijk is het goed dat er controle is op kwaliteit. Zeker in het werk dat Erna doet (het begeleiden van mensen met een verstandelijke beperking of psychische problemen). In dat werk wil je geen beunhazen hebben. De regels, eisen en wetjes worden echter zo complex dat het voor professionals die met hart en ziel hun werk willen doen, bijna onmogelijk is dat werk nog te doen. Tenzij je een substantiële administratieve afdeling kunt veroorloven die de regelgeving voor je uitzoeken. Het probleem is dan weer dat die administratieve afdeling geleid moet worden door een manager. Dat maakt alles zo duur dat er geen geld overblijft voor begeleiding. Het gevolg is dan dat de begeleider, degene waar het eigenlijk om te doen is, nog maar vijf minuten per cliënt mag besteden om rendabel te blijven.
Teveel
Ziedaar het probleem van teveel regels, eisen en wetten: het waarborgt niet de kwaliteit van de dienst of product, het veroorzaakt juist enorm kwaliteitsverlies. Onze overheid heeft heel wat steken laten vallen de laatste jaren. En vrijwel al die vallende steken komen voort uit wantrouwen. De overheid is doorgeslagen in de beschermingsmodus. De overheid zeeft niet meer op mensen met slechte bedoelingen, de overheid zeeft nu op mensen met goede bedoelingen. En dat is onnatuurlijk. Want (gelukkig) zijn de mensen met goede bedoelingen nog altijd ruimschoots in de meerderheid. De zeef verstopt dus. Het resultaat is dat mensen die echt fout willen, er toch wel tussendoor glippen en mensen die de regeltjes, eisen en wetten willen naleven, vast komen te zitten in de zeef.
Tolerantie
De natuur doet dat anders. Ik zie het elke dag weer gebeuren. Spip en Bella passen niet zo goed bij elkaar. Er is eerder sprake van tolerantie dan van een hechte band. Blitzz is de lijm in die relatie. Zij zorgt ervoor dat Spip niet continu onder de voet wordt gelopen door Bella. Ik geef Spip en Bella ‘s middags altijd een stukje komkommer (Blitzz krijgt het ook aangeboden, maar negen van de tien keer hoeft ze het niet). Bella kauwt nauwelijks en heeft de komkommer in een fractie van een seconde weggewerkt.
Ontleden
Spip doet er wat langer over. Die neemt het stukje komkommer vaak mee naar de bank en ontleedt het daar nauwkeurig om het dan in stukjes op te eten. Bella ziet dan haar kans schoon en probeert bij Spip wat extra komkommer weg te kapen. Hoewel Blitzz niet het nut van komkommer inziet, gunt ze het Spip blijkbaar wel, want zij gaat tussen Spip en Bella in liggen zodat Bella er niet meer bij kan.
Voortbestaan
Het filter (Blitzz) filtert de ‘slechte bedoelingen’ (Bella) uit. Als Blitzz zou regeren zoals onze alwetende overheid, dan zou ze tussen mij en de rest gaan staan en mij ontmoedigen de komkommer te geven om zo de conflictsituatie te vermijden.
Hiërarchie
Regels, eisen en wetten zijn heel belangrijk, maar ze mogen het voortbestaan van de roedel niet in de weg staan. Zo las ik in een boek over wolven (In Praise of Wolves, R.D. Lawrence) ooit over een roedel wolven in gevangenschap. Eerdere observatie van deze wolven in de vrije natuur leerde dat er een duidelijke hiërarchie was als het op eten aankwam. Eén bepaalde reu at altijd eerst. Daarna in vaste volgorde de rest.
Probleem
In gevangenschap (ik ben vergeten waarom deze roedel niet meer vrij kon leven) was er echter een probleem. Deze wolven waren niet aan mensen gewend en durfden niet bij het hek te komen waar de verzorgers het vlees deponeerden. Alleen de grote, sterke reu durfde dat wel. En tot hun verbazing zagen de verzorgers dat de regels werden veranderd. De grote reu haalde het vlees op bij het hek en bracht het naar de roedel. Zelf at hij als laatste. Hij begreep dat dit de enige manier was om de roedel in leven te houden. En hij toonde door zijn voorbeeld aan dat die mensen niet zo eng waren.
Individu
Er zijn strenge regels waar je je aan moet houden in een wolvenroedel. En o wee als je dat niet doet. Maar de rest van de roedel lijdt niet onder aanscherping van de regels door de misstap van een individu. Het individu wordt gestraft, de regels blijven hetzelfde. En als de situatie sterk verandert, waardoor het nodig is om de regels aan te passen, dan draagt de leider van de troep de verantwoordelijkheid, doet het werk, en dient als voorbeeld. Alles om het voortbestaan van de roedel te garanderen. Ik denk dat onze overheid een boel kan leren van een wolvenroedel.
The jungle Law. Kipling